Ενημερωτικό δελτίο

* indicates required

ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ Β-ΑΠΕ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΠΟΥ ΕΝΤΑΧΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΦΑΣΤ ΤΡΑΚ

ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΓΩΝΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΕ 12 Οκτωβρίου 2012 ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΑΝ ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ  ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ Β-ΑΠΕ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΠΟΥ ΕΝΤΑΧΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΦΑΣΤ ΤΡΑΚ Τον Ιούνιο,  μόλις δημοσιεύτηκαν οι αποφάσεις της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων, για τα τρία έργα Β-ΑΠΕ που τα εντάσσουν στο φαστ τρακ δηλώσαμε ότι θα προσφύγουμε κατά των αποφάσεων και καλέσαμε τα πολιτικά κόμματα, την τοπική αυτοδιοίκηση, όλους τους Κρητικούς να συμπαραταχθούν στον αγώνα, για να αποτρέψουμε αυτό το έγκλημα. Σήμερα με χαρά και αίσθημα ευθύνης απέναντι στον πληθυσμό και το νησί, σας ενημερώνουμε ότι κατατέθηκαν εμπρόθεσμα (11/10/2012)  στο ΣΤΕ οι πολυπληθέστερες προσφυγές που έχουν ποτέ κατατεθεί στην Ελλάδα. Η ανταπόκριση ήταν πρωτοφανής και δημιουργήθηκε τέτοια δυναμική ώστε, αν δεν έληγε η προθεσμία υποβολής, θα συγκεντρώναμε υπογραφές φυσικών προσώπων και αποφάσεις Δήμων  και φορέων για πολύ καιρό ακόμα! Τις προσφυγές συνυπέγραψαν, με πληρεξούσια προς τους δικηγόρους μας: •   1275 πολίτες από κάθε γωνιά της Κρήτης! •   10 Δημοτικά Συμβούλια: Δήμος Αγίου Νικολάου Δήμος Ιεράπετρας Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου Δήμος Αρχανών Αστερουσίων Δήμος Ανωγείων, Δήμος Μυλοποτάμου, Δήμος Αμαρίου Δήμος Αγίου Βασιλείου Δήμος Σφακίων Δήμος Καντάνου – Σελίνου •   2 Πανελλήνιοι φορείς: Ο  Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ) – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων και Η Πανελλαδική Φιλοζωική Περιβαλλοντική Ομοσπονδία •   4 Παγκρήτιοι φορείς: Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ) – Παράρτημα Κρήτης Η Ένωση Αγροτουρισμού Κρήτης Ο Σπηλαιολογικός Όμιλος Κρήτης Σύλλογος Βιοκαλλιεργητών Λαϊκών Αγορών Κρήτης •   78 επαγγελματικοί, περιβαλλοντικοί και πολιτιστικοί φορείς απ’ όλη την Κρήτη: Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Σελίνου – Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων – Σύλλογος Επαγγελματιών Κτηνοτρόφων Χανίων – Εκπολιτιστικού Επιμορφωτικού Συλλόγου Κακοδικίου – Πολιτιστικός-Παραδοσιακός Σύλλογος Σελίνου – Πολιτιστικός Σύλλογος Των Απανταχού Ανατολικο-Σελινιωτών  «Το Ψηλάφι» – Πολιτιστικός Σύλλογος  Κουστογέρακου «Ο Καντανολέων» – Συλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος και Φύσης Σελίνου « Τα Λευκά Όρη» – Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Καντάνου Χανίων – Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Ρεθύμνης – Γεωπονικός Σύλλογος Ρεθύμνου – Ποδηλατικός Αθλητικός Σύλλογος Ρεθύμνης «‘Ατλας» – Εκπολιτιστικός – Επιμορφωτικός Σύλλογος Ρεθεμνιωτών – Πολιτιστικός Σύλλογος Γερακαρίου – Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Σελλίων, της Ιεράς Μητρόπολης Λάμπης Συβρίτου και Σφακίων – Κατ-ART-ι Σύλλογος καλλιτεχνών για την προώθηση της τέχνης – Πολιτιστικος Συλλογος Αποδουλου – ‘Πολιτιστικός Σύλλογος Θρόνους – Κλεισιδίου «Η Σύβριτος» – Εκπολιτιστικός Σύλλογος Μέρωνα Αμαρίου –  Σύλλογος Αμαριωτών Ρεθύμνου – Εκπολιτιστικός Σύλλογος Βισταγής, Σύλλογος Λογιστών Ελευθέρων Επαγγελματιών Ν. Ρεθύμνης – Εκπολιστιστικός Σύλλογος Σελίου – Φίλοι του Αμαρίου – Πατσός Προσπάθεια  Πολιτισμός – Πολιτιστικός Σύλλογος Αποστόλων – Σύλογος Τυροκόμων Ρεθύμνου – Σύλλογος Εργαζομένων Γενικού Νοσοκομείου Ρεθύμνου – Κοινωνική Ομάδα Γυναικών Αμαρίου – Οδοντιατρικός Σύλλογος Ρεθύμνου – Εκπολιτιστικός και Επιμορφωτικός Σύλλογος Γαράζου Μυλοποτάμου – Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Ρεθύμνου – Πολιτιστικός Σύλλογος Μύρθιου Ρεθύμνης «Ο Άγιος Γεώργιος» – Πολιτιστικός Σύλλογος Ατσιπόπουλου «Ο Άγιος Ελευθέριος» – Σύλλογος Κατοίκων Παλιάς Πόλης Ρεθύμνου – Πολιτιστική Εταιρεία Πανόρμου «Επιμενείδης» – Ιατρικός Σύλλογος Ρεθύμνης – Ένωση Ξενοδόχων Νοτίων Περιοχών Νομού Ρεθύμνου «Ο Φοίνιξ» –  Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων των Μαθητών του 3ου Γυμνασίου Ρεθύμνης – Σύλλογος Φίλων Εθελοντικού Ιατρείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ρεθύμνου – Πολιτιστικός Σύλλογος Μαρουλά Ρεθύμνης «Ο Προφήτης Ηλίας», Παραδοσιακός Λαογραφικός Σύλλογος Κάτω Βαλσαμόνερου «Νήποι» – Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αμάρι Οψυγιά «Η Σάμμιτος» – Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ρεθύμνου – «Φοίνιξ»  Εταιρία Αστική μη Κερδοσκοπική Εφαρμογών Βιώσιμης Ανάπτυξης – «Ζωφόρος» Πολιτισμός, Περιβάλλον, Ζωοφιλία – Αλληλέγγυα και Συνεργατική Διαχείριση – Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου – Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Νομού Ηρακλείου – Σύλλογος Κτηνοτρόφων Νομού Ηρακλείου «ΣΕΚΝΗ»- Μελισσοκομικός Σύλλογος Ανατολικής Κρήτης – Πολιτιστικός Εξωραϊστικός και Φυσιολατρικός Σύλλογος Βασιλειών – «Ιωσήφ Φιλάγριος» Καπετανιανά – Σύλλογος Φίλων του περιβάλλοντος Φαραγγιανά – Πολιτιστικός Σύλλογος Σοκαρά – Σύνδεσμος Γουρνών Ανάπτυξη και Περιβάλλον – Πρωτοβουλία πολιτών για την διάσωση, προβολή και αειφόρο ανάπτυξη της Πεδιάδος – Πολιτιστικός Σύλλογος Μαράθου – Πολιτιστικός Σύλλογος Αστυρακίου «Ο Αστύρακας» – Πολιτιστικός Σύλλογος Γωνιών Μαλεβιζίου – Αγροτικός Συνεταιρισμός Τυλίσου – Πολιτιστικός Σύλλογος Παρανύμφων «Οι Νύμφες» – Πολιτιστικός Σύλλογος Κρούστα Μιραμπέλλου – Πολιτιστικός Σύλλογος Βραχασίου Μεραμπέλου «Ο Αναύλοχος» – Οικολογική Κίνηση Μιραμβέλλου – Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Μιλάτου – Σύλλογος Εργαζομένων Γενικού Νοσοκομείου Αγίου Νικολάου Κρήτης – «Λατώ» Μορφωτικός Πολιτιστικός και Αναπτυξιακός Σύλλογος Κριτσάς – Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζάκρου – Φίλοι Λαογραφικού Μουσείου Παλαικάστρου – Περιβαλλοντικός σύλλογος Δ. Ιτάνου – Μορφωτικός Σύλλογος Ζάκρου Σητείας – Σύλλογος επαγγελματιών και βιοτεχνών Παλαικάστρου – Τοπικός Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων (Τ.Ο.Ε.Β.) Ζάκρου – Σύλλογος Ιδιοκτητών  Διαχειριστών Τουριστικών Καταλυμάτων Δήμου Ιτάνου – Πολιτιστικός Σύλλογος Ορεινού – Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Σταυροχωρίου «Το Στραβοδοξάρι» – Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου Κουτσουρά. Οι προσφυγές υποβλήθηκαν κατά των υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας,  Οικονομικών, Εξωτερικών, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Πολιτισμού και Τουρισμού, και της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.), με αίτημα την ακύρωση των αποφάσεων που υπέγραψαν. Οι λόγοι προσφυγής, περιληπτικά,  είναι: Για τα έργα: Α) «Κρήτη Πράσινο Νησί, που περιλαμβάνει κατασκευή 36 αιολικών σταθμών, συνολικής ισχύος 1.005,10MW, στην Κρήτης και διασύνδεσή τους με το Διασυνδεδεμένο Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας μέσω κοινού υποβρυχίου καλωδίου» κυριότητας του Ομίλου «ELICA GROUP» (πρώην ΣΑΡΡΑΣ) και  Β) «Αιολικό Σύστημα Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Α.Σ.Π.Η.Ε.), που περιλαμβάνει κατασκευή 33 αιολικών σταθμών, συνολικής ισχύος 1.077MW, στους τέσσερις νομούς της Κρήτης και κοινή διασύνδεσή τους με το Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα Ενέργειας μέσω υποβρυχίου καλωδίου» κυριότητας της «ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε.», 1. Κατά το χρόνο έκδοσης των αποφάσεων της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων, δεν υπήρχε εγκεκριμένος Στρατηγικός Σχεδιασμός Διασυνδέσεων Νησιών, ούτε είχε ενσωματωθεί το οποιοδήποτε έργο διασύνδεσης της Κρήτης με το Σύστημα στη Μελέτη Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ), ούτε και υπήρχε οποιοσδήποτε εγκεκριμένος προγραμματισμός όσον αφορά στην ανάπτυξη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (συμβατικής και ΑΠΕ) στην Κρήτη, πόσω δε μάλλον για έργα τέτοιου μεγέθους. 2. Η διασύνδεση η οποία προτείνεται όχι μόνο είναι εκτός οποιουδήποτε σχεδιασμού για τη διασύνδεση της Κρήτης αλλά προβλέπει την κατασκευή διασύνδεσης μονάχα των έργων των συγκεκριμένων εταιρειών με το ηπειρωτικό σύστημα και όχι και την κατασκευή διασύνδεσης του δικτύου του νησιού. 3. Τα συγκεκριμένα έργα, για 33 και 36 αιολικούς σταθμούς, δεν αποτελούν «έργα» αλλά «σχέδια»,  δεν μπορεί να εγκριθεί η ένταξή της στις διατάξεις του ν.3894/2010 και επιβάλλεται η υπαγωγή τους σε διαδικασία Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης. 4. Η υπαγωγή των έργων είναι αόριστη, αφού στην απόφαση δεν περιλαμβάνονται οι θέσεις των έργων αλλά μόνο η συνολική ισχύς τους σε MW. Έτσι δεν γνωρίζουμε ποιοι από τους αιολικούς σταθμούς που σχεδιάζει γενικότερα η κάθε εταιρεία στην Κρήτη εντάσσονται ή δεν εντάσσονται στη διαδικασία του ν. 3894/2010. Είναι προφανές ότι δεν μπορούν να αδειοδοτηθούν με τη διαδικασία του ν. 3894/2010 ούτε όποιο έργο επιθυμεί η κάθε εταιρεία στην Κρήτη έως ότου επιτευχθεί η επιδιωκόμενη ισχύς, ούτε αν κάποια έργα της Εταιρείας δεν αδειοδοτηθούν (για λόγους περιβαλλοντικούς, αρχαιολογικούς κ.λπ), να «συμπληρώνονται» άλλα απροσδιόριστα έργα μέχρις ότου συμπληρωθεί η επιδιωκόμενη ισχύς. 5. Η ισχύς των αιολικών που επιτρέπεται να εγκατασταθούν στην Κρήτη με απ΄ευθείας εφαρμογή του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, υπερβαίνει κατά πολύ το στόχο ολόκληρης της χώρας για το 2020. Η επενδυτική αυτή λαίλαπα καθιστά επιτακτική την αξιολόγηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης του μόνου χωροταξικού εργαλείου το οποίο μπορεί να συγκεράσει τις απαιτήσεις των Ειδικών Πλαισίων από την μία πλευρά και τις ευρύτερες προοπτικές τις Περιφέρειας για βιώσιμη ανάπτυξη από την άλλη. Για το έργο: : «Ένταξη του επενδυτικού σχεδίου «Κατασκευή ηλιοθερμικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνολικής ισχύος 70 MW στη θέση Φουρνιά, Δ.Ε. Ιτάνου του Δήμου Σητείας του Νομού Λασιθίου Κρήτης ενεργειακής παραγωγής 378.306 MWh ετησίως», κυριότητας της «ΣΟΛΑΡ ΠΑΟΥΕΡ ΠΛΑΝΤ ΛΑΣΙΘΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Μ.Ε.Π.Ε.» Το έργο χωροθετείται σε έκταση 1800 στρεμμάτων μέσα σε περιοχή που προβλέπεται από το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Κρήτης ως  «περιοχή ήπιας τουριστικής ανάπτυξης» και έρχεται σε ακραία αντίθεση με το χαρακτήρα της περιοχής. Στην περιοχή έχουν ήδη υλοποιηθεί δράσεις προς την κατεύθυνση της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, όπως το έργο ΓΕΩ.ΤΟΠΙ.Α. Ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός του έργου, με τη συγχρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και εθνικούς πόρους, ανέρχεται στο ποσό των 890.000,00 ευρώ και η προοπτική είναι να ενταχθεί στο Δίκτυο των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων. Στη Σητεία σήμερα είναι εγκατεστημένοι και λειτουργούν αιολικοί σταθμοί ισχύος 95 MWέχουν δοθεί άδειες παραγωγής για έργα ΑΠΕ διαφόρων τεχνολογιών, ισχύος 621,15 MW και εκκρεμεί η αξιολόγηση αιτήσεων για έργα ισχύος τουλάχιστον 750 ΜW. Σε όλη την Κρήτη λειτουργούν εγκαταστάσεις ΑΠΕ 234,84 MW (Μάρτιος 2012), που συμμετέχουν στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 20%. Και για τα τρία έργα Ένας από τους βασικούς λόγους της ανάγκης αναθεώρησης των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης είναι η κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο. Η υλοποίηση τέτοιων έργων στην Κρήτη πριν από την αναθεώρηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, υπονομεύει την αξία διάφορων τοπίων της Κρήτης τα οποία, στην κατάσταση που βρίσκονται σήμερα, κατά την κοινή πορεία των πραγμάτων θα χαρακτηριστούν ως «ζώνες τοπίου» διεθνούς, εθνικής ή περιφερειακής αξίας σύμφωνα με την ΥΑ 10106/2011. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις το Γεωπάρκο Ψηλορείτη όπου προγραμματίζονται 210 MW (70 ανεμογεννήτριες των 3 MW) και 223,1 MW, (97 ανεμογεννήτριες των 2,3 MW) και το οροπέδιο στα Φουρνιά. Όλοι όσοι τρέξαμε, όλοι όσοι υπογράψαμε, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι είναι μόνο μια από τις πολλές μεγάλες μάχες, που πρέπει να δώσουμε για να μη γίνει η Κρήτη ενεργειακό εργοστάσιο. Συνολικά οι προγραμματιζόμενες «επενδύσεις» είναι 6.518 MW!. Ωστόσο η επιβολή με φαστ τρακ διαδικασία εγκατάστασης αιολικών Β-ΑΠΕ σε 69 βουνοκορφές της  Κρήτης, με 796 ανεμογεννήτριες, που απαιτούν χιλιάδες τόννους μπετόν για τη θεμελίωσης τους και χιλιόμετρα νέων δρόμων και δικτύων,  και ενός ηλιοθερμικού εργοστασίου σε οροπέδιο της Σητείας, έπρεπε να απαντηθεί μαζικά, ηχηρά και άμεσα, όπως και έγινε. Ο ΠΑΝΔΗΜΟΣ ΠΙΑ, ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΑΓΩΝΑΣ, ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ. Η ΚΡΗΤΗ ΔΕ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ, ΟΥΤΕ ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΝΗ ΘΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΟΥΜΕ!

Πώς να σωπάσω: Η επέλαση της «πράσινης» ενέργειας στην Κρήτη

Ένα βίντεο αναφορά στη χωρίς μέτρο και σχεδιασμό χωροθέτηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ακόμα και σε προστατευόμενες περιοχές με μόνο σκοπό τα οφέλη των εταιριών από την πώληση του ρεύματος, στο όνομα μιας απροσδιόριστης και νόθας «ανάπτυξης». http://vimeo.com/50443301 Η ταινία «Πώς να σωπάσω» είναι μια συμπαραγωγή του Παγκρήτιου Δικτύου κατά των Βιομηχανικών ΑΠΕ και της Τηλεόρασης από τους Πολίτες για το θέμα της επέλασης της «πράσινης» ενέργειας στην Κρήτη. Για την ταινία παραχωρήθηκαν βίντεο αρχείου από την IndigoView (Θ. Παπαδουλάκης) και από το αρχείο της Τηλεόρασης από τους Πολίτες. Επίσης αποσπάσματα από την ταινία «Αποπηγάδι: Σήμερα εμείς αύριο εσείς» καθώς και διάφορα πλάνα και φωτογραφίες σχετικά με τις ΑΠΕ από το διαδίκτυο.

Ψήφισμα της 1ης Συνάντησης Πανόρμου

Τη Δευτέρα 14.11.2011 βρεθήκαμε στο Πάνορμο εκπρόσωποι τοπικών επιτροπών αγώνα, περιβαλλοντικών ομάδων και μεμονωμένοι πολίτες από κάθε άκρη του νησιού και συζητήσαμε από τις 4:30 ως μετά τις 11 το βράδυ για τα μεγάλης κλίμακας σχέδια που γίνονται για τη κατασκευή πάρκων ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών και άλλων βιομηχανικού τύπου εγκαταστάσεων. Το αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, είναι και το παρακάτω κείμενο. ΠΑΓΚΡΗΤΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΓΩΝΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΠΕ Δελτίο Τύπου: Οι τοπικές επιτροπές αγώνα, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, φορείς και πολίτες που μαζευτήκαμε την Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2011 από κάθε γωνιά της Κρήτης για να συντονίσουμε τις δράσεις μας κατά των βιομηχανικών εγκαταστάσεων ανανεώσιμης ενέργειας γιγαντιαίας κλίμακας που σχεδιάζονται στην Κρήτη, αποφασίσαμε από κοινού και συγκροτήσαμε Παγκρήτιο Δίκτυο Αγώνα. Το Δίκτυο καθημερινά διευρύνεται με νέες συμμετοχές. Εως τώρα συμμετέχουν (αλφαβητικά): Δίκτυο Συλλόγων Μεσαράς Επιτροπή Αγώνα Κριτσάς Επιτροπή Αγώνα Κρούστα Κίνηση Πολιτών Ασημίου Κίνηση Πολιτών Εθιάς Αστερουσίων Κίνηση Πολιτών Μεσαράς για το Περιβάλλον Οικολογική Κίνηση Μεραμβέλλου Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου Οικολογική πρωτοβουλία Χανίων Ομάδα Αλληλέγγυας Συνεργατικής Διαχείρισης, Ηράκλειο Παγκρήτιο Δίκτυο περιβαλλοντικών Οργανώσεων ΟικοΚρήτη Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ιτάνου Πολιτιστικός Σύλλογος Μαρουλά Ρεθύμνου Πολιτιστικός Σύλλογος Μέρωνα Αμαρίου Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ρεθύμνου Πολιτιστική Εταιρεία Πανόρμου “Επιμενίδης” Πρωτοβουλία Δημοτών Σφακίων Πρωτοβουλία Κατοίκων Πρασέ, Δ. Μουσούρων Πρωτοβουλία κατοίκων Σπίνας, Φλωρίων, Παλαιών Ρουμάτων και Σέμπρωνα Πρωτοβουλία Πολιτών Δ. Αμαρίου Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ρεθύμνου Σύλλογος Επαγγελματιών Κτηνοτρόφων Ν. Ηρακλείου Σύλλογος Φίλων Περιβάλλοντος Φαραγγιανών Φοίνιξ ΑΜΚΕ Εφαρμογών Βιώσιμης Ανάπτυξης και πλήθος πολιτών από κάθε γωνιά της Κρήτης. Ψήφισμα της 1ης Συνάντησης Πανόρμου Η Κρήτη σήμερα κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα απέραντο ενεργειακό εργοστάσιο, χωρίς όριο ισχύος, με έργα βιομηχανικής κλίμακας ( αιολικά, φωτοβολταϊκά, ηλιοθερμικά, αντλησιοταμιευτήρες ) όπως συμβαίνει και σε άλλες περιοχές της χώρας. Πρόκειται για μια ολοκληρωτική, βάναυση και ισοπεδωτική επέλαση μεγάλων οικονομικών ομίλων και συμφερόντων, που θα έχει μόνιμες, καθοριστικές επιπτώσεις στην οικονομία, την κοινωνία, τους φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους του νησιού. Η επέλαση αυτή, που εξελίσσεται στη συγκυρία της οικονομικής κρίσης αγνοώντας την τοπική κοινωνία, έρχεται να ολοκληρώσει την ανατροπή του παραγωγικού πρότυπου του νησιού. Η άναρχη ανάπτυξη, η πολιτική υποβάθμισης του πρωτογενή τομέα, η καταστροφή των φυσικών και πολιτιστικών πόρων και των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου μας χρόνια τώρα δυναμιτίζουν και αποδυναμώνουν αυτό το πρότυπο. Τα ενεργειακά έργα που δρομολογούνται καμιά σχέση δεν έχουν με την έννοια και τα πλεονεκτήματα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), πλεονεκτήματα που εξασφαλίζονται μόνο με την αυτοπαραγωγή, τη άμεση διάχυση των ωφελημάτων στην τοπική κοινωνία, την υποστήριξη και όχι την υποκατάσταση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, την εξοικονόμηση ενέργειας και φυσικών πόρων. Για την ανεξέλεγκτη χωροθέτηση των έργων αυτών έχει ψηφιστεί νομοθεσία (Χωροταξικό ΑΠΕ, Νόμος για την Επιτάχυνση των ΑΠΕ κ.ά.) που επιτρέπει την εγκατάστασή τους σχεδόν παντού, σε βάρος όλων των παραγωγικών δραστηριοτήτων, σε δασικές εκτάσεις, στις κορυφογραμμές, στη γη υψηλής παραγωγικότητας, στις περιοχές του δικτύου Natura, σε αρχαιολογικούς χώρους όπου δεν υπάρχει κήρυξη ζωνών Α’ απόλυτης προστασίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία τους αποτελεί η πόντιση υποβρύχιων καλωδίων διασύνδεσης με το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας και μάλιστα από κάθε ενδιαφερόμενη εταιρεία χωριστά, διαδικασία που στα πλαίσια της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας δεν έχει όρια, πέρα από αυτά που θα θέσει η ζήτηση και η κερδοφορία των επιχειρήσεων. Ο καθορισμός των έργων αυτών ως έργων «εθνικής ωφέλειας», που επιτρέπει τη χωροθέτησή τους σε δασικές εκτάσεις, αναδεικνύει το τεράστιο ζήτημα επίλυσης των ιδιοκτησιακών ζητημάτων, αφού σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί σε κατάληψη ιδιωτικής γης για εγκατάσταση των έργων χωρίς τη συναίνεση των ιδιοκτητών της, που οδηγούνται σε μακρόχρονες δικαστικές διαμάχες για να αποδείξουν ότι η γη είναι δική τους, ενώ αυτή έχει ήδη διατεθεί σε χρήση που οι ίδιοι δεν επέλεξαν. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ • Να σταματήσουν όλα όσα σχεδιάζονται ερήμην των τοπικών κοινωνιών. • Να ανακληθούν όλες οι άδειες παραγωγής που έχουν δοθεί για ενεργειακά έργα βιομηχανικής κλίμακας. • Να μην υποδείξει κανένας Δήμαρχος χώρους για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών του προγράμματος «Ήλιος», όπως ζήτησε να κάνουν ο υπουργός ΠΕΚΑ. ΔΗΛΩΝΟΥΜΕ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ • Να εμποδίσουμε από κοινού την εγκατάσταση ενεργειακών εγκαταστάσεων βιομηχανικής κλίμακας. • Να υπερασπιστούμε: Τις ντόπιες παραγωγικές δραστηριότητες και τους παραγωγούς του τόπου μας που επιβιώνουν με κόπο και εμπόδια. Τις δραστηριότητες που επανεπενδύουν τα κέρδη στον τόπο. • Να αγωνιστούμε για ένα παραγωγικό πρότυπο που θα ταιριάζει στην Κρήτη και θα σέβεται τους φυσικούς και πολιτιστικούς της πόρους και το απαράμιλλο κρητικό τοπίο. Πάνορμο, 14 Νοεμβρίου 2011

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Δηλώνουμε τη συμφωνία μας με την πρωτοβουλία επιτροπής κατοίκων, επαγγελματιών, του Συλλόγου Πανορμιτών Αθήνας και φίλων του Πανόρμου, να συγκαλέσουν μέχρι τώρα δύο λαϊκές συνελεύσεις στο Χαρουπόμυλο, με στόχο την ενημέρωσή γύρω από το πρόβλημα που προέκυψε σχετικά με την κατασκευή αλιευτικού καταφυγίου στο Πάνορμο, προϋπολογισμού επτά εκατομμυρίων ευρώ, από το Δήμο Γεροποτάμου. Την 6η Ιουλίου ΄08, ο Δήμαρχος Γεροποτάμου, ανταποκρινόμενος στην πρόσκλησή του από την επιτροπή, για πρώτη και μοναδική φορά δημόσια στο Πάνορμο, αναφέρθηκε στα σχέδιά του για την δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου, που θα έχει σαν αποτέλεσμα να τσιμεντοποιηθεί η μοναδική παραλία που έχει απομείνει στο χωριό. Εξ αιτίας των αντιδράσεων που προκάλεσαν οι δηλώσεις του αυτές υποχρεώθηκε να δεσμευτεί ρητά ότι στο θέμα αυτό  θα σεβαστεί τη λαϊκή βούληση. Την 9η Αυγούστου ΄08, η επιτροπή πρωτοβουλίας στη δεύτερη λαϊκή συνέλευση, έδωσε την ευκαιρία, μέσα από τις εισηγήσεις εξειδικευμένων ομιλητών (Βαγγέλης Ρομπογιαννάκης – λιμενολόγος, Jacobos Klerk – τουριστικός πράκτορας, Γιώργος Οικονόμου – τοπογρ. μηχανικός, Johan Bendz – οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Βαγγέλης Μουνδριανάκης –  νομικός, Γιώργος Κλάδος – πρώην δήμαρχος Ανωγείων), να ενημερωθούμε ουσιαστικά για τις καταστροφικές συνέπειες που θα προκύψουν  σε περίπτωση πραγματοποίησης αυτών των σχεδίων. Πιο συγκεκριμένα,  εκτός από την μη αναστρέψιμη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, απειλείται με πλήρη υποβάθμιση ο ποιοτικός τουρισμός, τον οποίο με τόσο κόπο μέχρι σήμερα προσπαθούμε να προσελκύσουμε, καθώς και  η ποιότητα της ζωής των κατοίκων. Εκτός των άλλων, ένα τέτοιο έργο θα έπρεπε  να είναι το αποτέλεσμα αιτήματος αλιέων  –  οι επαγγελματικές άδειες όμως είναι μόνο τέσσερις, σύμφωνα με την Δ/νση Αλιείας Ρεθύμνου. Επίσης, η δημιουργία εργοταξίου για μεγάλο χρονικό διάστημα στην παραλία, είναι αρκετή, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, για να προκαλέσει τη διακοπή της ομαλής λειτουργίας των επιχειρήσεων και  την εξαφάνιση όλων των επισκεπτών. Επειδή το Πάνορμο έχει καταφέρει να διατηρήσει μέχρι στιγμής αναλλοίωτο το φυσικό τοπίο και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του, εκφράζουμε την αντίθεσή μας στη δημιουργία αλιευτικού καταφυγίου. Το έργο αυτό καταδικάζει και καταστρέφει ανεπανόρθωτα κάθε προοπτική αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και την επιβίωση των κατοίκων του, γι αυτό δηλώνουμε την αποφασιστικότητά μας να υπερασπιστούμε ενωμένοι την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του Πανόρμου, δηλαδή το φυσικό τοπίο, την ιστορία και την αρχιτεκτονική κληρονομιά. Προτείνουμε στο Δήμο να προσπαθήσει, αντί για έργα καταστροφικά και περιττά, να ικανοποιήσει πραγματικές ανάγκες του χωριού, όπως είναι ο διαχωρισμός δικτύων ομβρίων υδάτων και αποχέτευσης, η αισθητική αναβάθμιση των προσόψεων, η υπογειοποίηση καλωδίων, ο φωτισμός, η καθαριότητα και να συμμετέχει στην προσπάθεια που καταβάλλουν άλλοι δήμοι  για τη δημιουργία Συνδέσμου «τα ωραιότερα χωριά της Κρήτης»,  με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Έχουν υπογράψει στο panormo.com Έχουν υπογράψει στο gopetition.com

Περιβάλλον

Προστασία του Περιβάλλοντος – Συμβουλές!! Ο πληθυσμός της γης σήμερα είναι περίπου 6 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, μέχρι το 2050 θα έχει φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια περίπου. Οι ανάγκες μας σε τρόφιμα και άλλα αγαθά θα συνεχίσουν, συνεπώς, ολοένα να αυξάνονται. Αντίστροφα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η δυνατότητα του πλανήτη μας να παρέχει τους απαραίτητους φυσικούς πόρους για την κάλυψη αυτών των αναγκών, ολοένα θα περιορίζεται. Αυτό οφείλεται σε μια σειρά νέων περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών δεδομένων, όπως η υποβάθμιση της ποιότητας της γεωργικής γης, η ανορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων, η κλιματική μεταβολή, η ρύπανση από χημικά, το οικονομικό χάσμα μεταξύ αναπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου, η ανθρώπινη παρέμβαση στο γενετικό υλικό των ζωντανών οργανισμών, η αλόγιστη κατανάλωση υλικών αγαθών και ενέργειας, φαινόμενα που καθιστούν τις προβλέψεις για το μέλλον δύσκολες και αβέβαιες. Οι προσπάθειες Κυβερνήσεων και Διεθνών Οργανισμών για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων δεν μπορούν να είναι επιτυχείς, εάν δεν στηρίζονται και από τους ίδιους τους πολίτες. θα πρέπει επομένως να γίνει συνείδηση σε όλους μας, και κυρίως σε εμάς που ζούμε στις πιο αναπτυγμένες χώρες, ότι έχουμε υποχρέωση να αλλάξουμε συνήθειες και συμπεριφορά, για να συμβάλουμε ο καθένας από την πλευρά του στην κοινή προσπάθεια, ώστε οι επόμενες γενιές να γνωρίσουν έναν ακόμα πιο όμορφο και φιλικό πλανήτη. Στο Σπίτι Η δράση για το περιβάλλον αρχίζει από το σπίτι. Κάνοντας μερικές μικρές αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες, όχι μόνο βοηθάμε το περιβάλλον, αλλά κάνουμε και οικονομία στις δαπάνες μας. ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΡΕΥΜΑ: ΟΧΙ ΣΤΗ ΣΠΑΤΑΛΗ Η κατανάλωση ενέργειας στην Ευρώπη έχει σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια. Η υπερβολική κατανάλωση ενέργειας προκαλεί ρύπανση της ατμόσφαιρας, όξινη βροχή και επηρεάζει το κλίμα. Διάβασε πόσα πολλά μπορείς να κάνεις για να βοηθήσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας. Φώτα Φρόντισε να μην τα αφήνεις αναμμένα όταν δεν τα χρειάζεσαι. o Μια καλή λύση είναι οι οικονομικοί λαμπτήρες. Διαρκούν 10 φορές περισσότερο και καταναλώνουν 75% λιγότερο ρεύμα από τους κοινούς λαμπτήρες. Οικιακές συσκευές o Φρόντισε να μην τις ξεχνάς αναμμένες. Επίσης, καλό είναι να σβήνεις την τηλεόραση, το βίντεο, το στερεοφωνικό κλπ. από τη συσκευή και όχι από το τηλεχειριστήριο. o Πριν αγοράσεις μια οικιακή συσκευή, ρώτα πάντα πόση ενέργεια καταναλώνει, ειδικά στις ενεργοβόρες συσκευές όπως τα ψυγεία και τα κλιματιστικά. Προτίμησε αυτές με τη χαμηλότερη κατανάλωση. Ψυγείο o Σε ένα μέσο νοικοκυριό, το ψυγείο καταναλώνει περισσότερο από το 1/4 του ρεύματος. Ρύθμισε το ψυγείο σου(2 έως 5 βαθμούς στην ψύξη, -15 έως -18 στην κατάψυξη). o Φρόντισε να μην ανοίγεις συχνά την πόρτα o Καλό είναι να μην το τοποθετείς κοντά σε παράθυρο ή σε θερμαντικό σώμα. Πλυντήριο o Όταν βάζεις πλυντήριο, φρόντιζε να είναι γεμάτο. o Προτίμησε να πλένεις σε μέτρια θερμοκρασία. o Αν το πλυντήριο σου έχει πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας, προτίμησέ το. Έτσι θα εξοικονομήσεις ρεύμα και νερό. Θερμοσίφωνας o Ο θερμοσίφωνας χρησιμοποιεί περίπου το 20% του ρεύματος που καταναλώνουμε στο σπίτι μας. Γι’ αυτό, μην τον ξεχνάς αναμμένο. o Σιγουρέψου ότι ο θερμοσίφωνας σου δεν είναι ρυθμισμένος σε πολύ ψήλη θερμοκρασία. Οι 60 βαθμοί είναι μια πολύ καλή θερμοκρασία. o Ζούμε στη χώρα του ήλιου. Αν λοιπόν ανακαινίζεις τα σπίτι σου ή φτιάχνεις καινούριο, προτίμησε έναν ηλιακό θερμοσίφωνα. Θέρμανση – Κλιματισμός o Χαμηλώνοντας το θερμοστάτη του καλοριφέρ κατά 1 Βαθμό, κάνεις μέχρι και 10% οικονομία στο λογαριασμό της θέρμανσης. o Ένα μεγάλο ποσοστό ενέργειας παεί χαμένο, λόγω κακής μόνωσης. Γι’ αυτό, μόνωσε καλά τις πόρτες, τα παράθυρα και τις χαραμάδες. Επίσης φρόντισε να κλείνεις την πεταλούδα του τζακιού όταν δεν το χρησιμοποιείς. o Καθάριζε ή άλλαζε το φίλτρο του κλιματιστικού μια φορά το μήνα. ΤΟ ΝΕΡΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΟ Πρέπει να το χρησιμοποιούμε με σύνεση. Ας μην ξεχνάμε ότι οι περισσότερες πόλεις μας δεν βρίσκονται κοντά σε επαρκείς υδατικούς πόρους. Έτσι, για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες μας, μεταφέρεται νερό από ολοένα και πιο μακρινές αποστάσεις, επηρεάζοντας οικοσυστήματα εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Βρύσες o Μια βρύση που τρέχει, ξοδεύει πολύ περισσότερο νερό απ’ όσο φαντάζεσαι: 10-15 λίτρα το λεπτό. Αν κλείνεις τη βρύση όταν βουρτσίζεις τα δόντια σου ή όταν ξυρίζεσαι, εξοικονομείς 10 λίτρα νερό τη φορά. Και πολύ περισσότερα όταν πλένεις τα πιάτα. o Φρόντισε να διορθώνεις τις διαρροές. Μια βρύση που στάζει μπορεί να σπαταλάει μέχρι και 90 λίτρα νερό την ημέρα. Μπανιέρα Προτίμησε να κανείς ένα ντους, παρά ένα μπάνιο με γεμάτη μπανιέρα. Για να γεμίσεις τη μπανιέρα χρειάζεσαι τόσο νερό όσο για 3 ντους. Και βέβαια, ο θερμοσίφωνας καταναλώνει πολύ περισσότερο ρεύμα. Καζανάκι o Το νερό στο καζανάκι έρχεται από το ίδιο δίκτυο με το νερό που πίνουμε. Αν λοιπόν το καζανάκι σου τρέχει, διόρθωσε το. Σπαταλάς πολύτιμο πόσιμο νερό. o Υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος για να εξοικονομήσεις χιλιάδες λίτρα νερό το χρόνο. Γέμισε ένα μικρό πλαστικό μπουκάλι με νερό (αφού πρώτα βγάλεις την ετικέτα) και τοποθέτησε το μέσα στο καζανάκι. Έτσι μειώνεις τη χωρητικότητα του. o Αν ανακαινίζεις το μπάνιο σου ή φτιάχνεις καινούριο, προτίμησε καζανάκι διπλής λειτουργίας, θα έχεις μέχρι και 15% οικονομία στη συνολική κατανάλωση νερού. ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ Τα σκουπίδια που “παράγει” ο καθένας από μας στη ζωή του, είναι περίπου 600 φορές περισσότερα από το βάρος του. Είναι λοιπόν σημαντικό να αποφεύγουμε να δημιουργούμε σκουπίδια, όταν μπορούμε. Όχι στις περιττές συσκευασίες Το 1/3 από τα σκουπίδια του σπιτιού μας αποτελείται από τις συσκευασίες. Προσπάθησε λοιπόν να αποφεύγεις τα προϊόντα με περιττές συσκευασίες. (Περισσότερες πληροφορίες θα βρεις στο κεφάλαιο “Αγορές”). Ανακύκλωση Ρώτησε στο Δήμο ή στην Κοινότητα για τα προγράμματα ανακύκλωσης που υπάρχουν στην περιοχή σου. Φύλαγε χωριστά τα υλικά που ανακυκλώνονται, όπως το χαρτί, το γυαλί, το αλουμίνιο και δίνε τα για ανακύκλωση, εάν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή. Σκουπιδοφάγος Η χρήση του σκουπιδοφάγου μπορεί βέβαια να μειώνει τον όγκο των οικιακών απορριμμάτων, όμως παράλληλα επιβαρύνει τη λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, που δεν έχουν σχεδιαστεί για να ανταποκρίνονται στο φορτίο που δημιουργείται. ΧΗΜΙΚΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Ορισμένα από τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας περιέχουν χημικές ουσίες που μπορεί να επιβαρύνουν το περιβάλλον ή την υγεία μας, αν δεν είμαστε αρκετά προσεκτικοί. Τέτοια “επικίνδυνα” προϊόντα μπορεί να είναι: χρώματα, βερνίκια, εντομοκτόνα, αποσμητικά χώρου, μπλοκ καθαρισμού τουαλέτας, σκωρο-κτονα για τη ντουλάπα, καθαριστικά και γυαλιστικά κάθε είδους. Όπως γίνεται με όλα τα χημικά, πρέπει να παίρνουμε κάποιες προφυλάξεις κατά τη χρήση τους: o Φύλαγε τα προϊόντα καλά κλεισμένα στα αρχικά τους δοχεία σε δροσερό και στεγνό μέρος, μακριά από παιδιά. o Πριν χρησιμοποιήσεις κάποιο καθαριστικό, διάβασε τις προφυλάξεις και τις οδηγίες χρήσης. o Μην ανακατεύεις ποτέ καθαριστικά που περιέχουν χλωρίνη με εκείνα που περιέχουν αμμωνία, γιατί δημιουργείται τοξικό αέριο. o Ποτέ μην τα πετάς στο νεροχύτη, στο αποχετευτικό σύστημα ή στο έδαφος. Κινδυνεύει να ρυπανθεί σοβαρά το νερό. o Μην αγοράζεις περισσότερο προϊόν από όσο χρειάζεσαι. Αν δεν το χρησιμοποιήσεις, δώσε το υπόλοιπο σε κάποιον που το χρειάζεται. o Το σπίτι θα πρέπει πάντα να αερίζεται αρκετά και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καθαρίσματος. Πόσα από αυτά τα χημικά προϊόντα είναι πραγματικά απαραίτητα στο σπίτι; Εδώ θα βρεις μερικές συμβουλές για καθαριότητα στο σπίτι, που είναι ακίνδυνες και αποτελεσματικές: o Τα τζάμια καθαρίζουν με ξύδι και νερό. o Το ίδιο μίγμα σε μία βούρτσα καθαρίζει τα χαλιά. o Τα ασημικά γυαλίζονται με οδοντόπαστα ή σόδα. o Στα χάλκινα ρίξε αλάτι και ξύδι και μετά από λίγο γυάλισε τα με ένα καθαρό πανί. o Η φυσική λεβάντα μέσα σε σακουλάκια στη ντουλάπα προστατεύει τα ρούχα από το σκώρο. o Τα άλατα στο μπάνιο και στα πλακάκια φεύγουν με σόδα καθαρισμού και ζεστό νερό. o Όπου χρειάζεται απολύμανση, μπορείς να χρησιμοποιήσεις ξύδι. o Τα αποσμητικά χώρου δεν εξαφανίζουν την πηγή της μυρωδιάς. Για καθαρή ατμόσφαιρα θα πρέπει να τηρούνται οι βασικοί κανόνες καθαριότητας, υγιεινής και αερισμού. o Προτίμησε χρώματα και βερνίκια με βάση το νερό (υδατοδιαλυτά) και όχι με οργανικούς διαλύτες. Στον Κήπο και το Μπαλκόνι Τα φυτά ομορφαίνουν τη ζωή μας και ωφελούν το περιβάλλον. Περισσότερο πράσινο στο σπίτι μας, σημαίνει καθαρότερο αέρα στην πόλη μας. Και είναι μια πολύ ευχάριστη ασχολία, για μικρούς και μεγάλους. ΠΟΤΙΣΜΑ ΧΩΡΙΣ ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ o Απόφυγε να ποτίζεις υπερβολικά τα φυτά σου και προτίμησε το αργό πότισμα, για να μην πηγαίνει χαμένο το νερό. Αν μπορείς, εγκατάστησε αυτόματο πότισμα. o Τους ζεστούς μήνες πότιζε τον κήπο σου νωρίς το πρωί ή το βράδυ. Έτσι το νερό δεν θα εξατμίζεται από τη ζέστη. o Διάλεξε φυτά που αντέχουν στην ξηρασία, όπως αμυγδαλιά, κουτσουπιά, ελιά, μουριά, συκιά, δάφνη, μυρτιά, πικροδάφνη, τεύκριο, λεβάντα και για τις γλάστρες: γεράνια και σαρκώδη φυτά. ΦΙΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ Στον κήπο μας δεν χρειάζεται να ακολουθούμε κατά γράμμα τις μεθόδους της γεωργίας μεγάλης κλίμακας. Καλό είναι να αποφεύγουμε τα συνθετικά λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα. Άλλωστε, τα περισσότερα έντομα του κήπου είναι αβλαβή και μάλιστα είναι μέρος της αλυσίδας της φύσης. o Συχνά μια προσβολή από μελίγκρες ή κάμπιες μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα: Απομάκρυνε τους “εχθρούς” με το χέρι, χωρίς να καταφύγεις σε φυτοφάρμακα. o Αν υπάρχουν σοβαρότερες προσβολές ή ασθένειες, σκέψου μήπως τα φυτά σου δεν είναι προσαρμοσμένα στις συνθήκες της περιοχής σου ή έγιναν ευαίσθητα επειδή χρησιμοποιήθηκε υπερβολική ποσότητα λιπάσματος ή νερού. o Προτίμησε τα οργανικά λιπάσματα, γιατί αποτελούν τροφή για τους οργανισμούς του εδάφους. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΞΕΡΑ …για να μην καίγονται και τα χλωρά. Εάν πρέπει να κάψεις ξερά χόρτα και κλαδιά, διάλεξε έναν ανοιχτό χώρο και μια μέρα που δεν φυσάει, αφού πρώτα πάρεις την απαιτούμενη άδεια από τις αρχές. Στη Γειτονιά Όλοι μαζί μπορούμε να κάνουμε τη γειτονιά μας πιο όμορφη και πιο φιλική. Αρκεί να δείξουμε λίγη φροντίδα σε μερικά απλά πράγματα. ΑΣ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΟΥΜΕ ΟΜΟΡΦΗ o Δείξε ευαισθησία και σεβασμό για το πράσινο στους κοινόχρηστους χώρους και στα πάρκα. Αν δεις κάποιο φυτό που χρειάζεται φροντίδα, απευθύνσου στο Δήμο. o Όταν βγάζεις το σκύλο σου βόλτα, σκέψου τους γείτονες και τα παιδιά που παίζουν: πάρε μαζί σου ένα φτυαράκι για να μαζεύεις τα περιττώματα. ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ o Καμία δικαιολογία δεν είναι αρκετά σοβαρή για να πετάμε τα σκουπίδια μας στο δρόμο. Αν οι κάδοι απορριμμάτων δεν είναι αρκετοί στους δημόσιους χώρους, απευθύνσου στο Δήμο ή στην Κοινότητα. o Όταν η αποκομιδή των απορριμμάτων δεν γίνεται κανονικά και οι κάδοι είναι γεμάτοι, μην επιβαρύνεις την ατμόσφαιρα της γειτονιάς. Φύλαξε τα σκουπίδια σου στο μπαλκόνι. ΠΛΕΝΕΙΣ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ; Όταν πλένεις το αυτοκίνητο με το λάστιχο, ξοδεύεις μέχρι και 300 λίτρα νερό. Αν το πλύνεις με κουβά και σφουγγάρι, χρειάζεσαι μόνο 30 λίτρα. ΜΕ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΠΑ ΤΑ ΑΥΤΙΑ ΜΑΣ o Όταν ακούς μουσική ή βλέπεις τηλεόραση, σκέψου το διπλανό σου. o Είναι ανάγκη να κορνάρεις; Ή μήπως το κάνεις από… συνήθεια; Χρησιμοποίησε την κόρνα μόνο όταν είναι πραγματικά απαραίτητο. o Σιγουρέψου ότι ο συναγερμός του αυτοκινήτου ή του σπιτιού είναι σωστά ρυθμισμένος, ώστε να μη χτυπάει με το παραμικρό. Στις Μετακινήσεις Είναι σημαντικό να είμαστε συνετοί στις μετακινήσεις μας, κάνοντας σωστή χρήση του αυτοκινήτου, αλλά και των εναλλακτικών μέσων μεταφοράς. Έτσι βοηθάμε το περιβάλλον, αφού συμβάλλουμε στη μείωση της ρύπανσης, αλλά και… τον εαυτό μας αφού κάνουμε οικονομία στα καύσιμα και παρατείνουμε τη ζωή του αυτοκινήτου. ΠΙΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΟΔΗΓΗΣΗ o Φρόντισε να συντηρείς τακτικά το αυτοκίνητο ή τη μηχανή σου. Όταν είναι ρυθμισμένα σωστά, ρυπαίνουν λιγότερο την ατμόσφαιρα και καίνε λιγότερη βενζίνη. o Απόφευγε τη χρήση του αυτοκίνητου για πολύ μικρές αποστάσεις. Μέχρι να ζεσταθεί η μηχανη, η κατανάλωση καυσίμου είναι έως και διπλάσια της κανονικής. Το ίδιο διάστημα δεν λειτουργεί σωστά και ο καταλύτης, οπότε και οι εκπομπές στην ατμόσφαιρα είναι πολύ μεγαλύτερες από τις συνηθισμένες. o Μην αφήνεις τη μηχανή αναμένη όταν περιμένεις κάποιον. Επιβαρύνεται το περιβάλλον και γίνεται σπατάλη καυσίμου. Επιπλέον εμποδίζεται η σωστή λειτουργία του καταλύτη. Επίσης, αν είναι ασφαλές, σβήνε τη μηχανή στο μποτιλιάρισμα. Χρειάζεται λιγότερη βενζίνη νια να τη βάλεις μπροστά μετά από λίγο παρά για να την αφήσεις αναμένη. o ΒεΒαιώσου ότι τα λάστιχα είναι φουσκωμένα, αλλιώς αυξάνει η κατανάλωση καυσίμου. o Η νευρική οδήγηση με απότομες επιταχύνσεις και φρεναρίσματα σπαταλά τα καύσιμα και αυξάνει τη ρύπανση της ατμόσφαιρας. o Ποτέ μην πετάς τα χρησιμοποιημένα λάδια του αυτοκινήτου στην αποχέτευση ή στο έδαφος. Δώσ’ τα σε ένα συνεργείο ώστε να αξιοποιηθούν. o Αν σκέφτεσαι να αγοράσεις αυτοκίνητο, προτίμησε κάποιο που ο κατασκευαστής του έχει προβλέψει, ώστε τα μέρη του να ανακυκλώνονται. ΟΧΙ ΜΟΝΑΞΙΑ ΣΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ Τα περισσότερα χιλιόμετρα που διανύουμε με το αυτοκίνητο, γίνονται στη διαδρομή προς και από τη δουλειά μας. Και συνήθως είμαστε μόνοι. Δεν είναι κρίμα; Η ομαδική χρήση του αυτοκινήτου είναι μια πρακτική λύση, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές. Συνεννοήσου με τους γείτονες και τους συναδέλφους που μένουν στο δρόμο σου, ώστε να χρησιμοποιείτε τα αυτοκίνητα σας εναλλάξ. Έτσι θα βοηθήσεις να μειωθεί η ρύπανση και το μποτιλιάρισμα, θα έχεις οικονομία στα καύσιμα, αλλά και συντροφιά! ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΙ ΑΛΛΕΣ ΛΥΣΕΙΣ o Όταν μπορείς, προτίμησε τα μαζικά μέσα μεταφοράς. Έτσι κάνεις οικονομία στα καύσιμα και ξεχνάς τον πονοκέφαλο του παρκαρίσματος. o Κάνε τις μικρές αποστάσεις με τα πόδια. Είναι πιο… φιλικό στο περιβάλλον και πολύ καλή άσκηση. o Το ποδήλατο είναι επίσης πολύ καλή γυμναστική και ιδανική οικολογική λύση για τις κοντινές αποστάσεις στην περιοχή σου. Στη Δουλειά Στη δουλειά σκέψου… σαν στο σπίτι σου! Ακριβώς όπως και στο σπίτι μας, έτσι και στη δουλειά μπορούμε να κάνουμε οικονομία στην ενέργεια, στο νερό, στα σκουπίδια, στις αγορές μας. Επιπλέον, υπάρχουν μερικά ακόμα πράγματα που πρέπει να προσέχουμε. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ Ο μέσος εργαζόμενος γραφείου πετάει περίπου 80 κιλά χαρτί το χρόνο. Ένα μεγάλο μέρος από αυτό, είναι χαρτί υψηλής ποιότητας: το γνωστό σε όλους μας χαρτί για εκτυπωτές και φωτοτυπίες. Παράγεται από πολύτιμους φυσικούς πόρους, όπως είναι τα δάση και οι δασικές φυτείες, ενώ για τη λεύκανσή του χρησιμοποιούνται χημικά που επιβαρύνουν το περιβάλλον. Γι’ αυτό: o Χρησιμοποίησε το χαρτί υψηλής ποιότητας με οικονομία και μόνο για τις χρήσεις που προορίζεται. Για τις άλλες χρήσεις υπάρχει χαρτί κατώτερης ποιότητας. o Περιόρισε όσο μπορείς τη σπατάλη. Όταν βγάζεις φωτοτυπίες ή κρατάς σημειώσεις, συνήθισε να χρησιμοποιείς και τις δύο πλευρές του χαρτιού. o Ανακύκλωσε το χαρτί. Ρώτησε στο Δήμο ή στην Κοινότητα για τα προγράμματα ανακύκλωσης της περιοχής. ΜΙΚΡΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ, ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΦΟΡΑ o Μια καλή ιδέα είναι να πάρεις στη δουλειά τη δική σου κούπα για καφέ, αντί να χρησιμοποιείς κύπελλα μιας χρήσης. o Πρότεινε στον υπεύθυνο να αντικατασταθούν τα πλαστικά ποτήρια μιας χρήσης με χάρτινα. o Ορισμένες συσκευασίες από μελάνια εκτυπωτή, γραφίτη φωτοαντιγραφικού και συσκευών fax συλλέγονται και επαναχρησιμοποιούνται από τις εταιρείες που τα παράγουν. Μάθε από τον προμηθευτή ποια προϊόντα επιστρέφονται μετά τη χρήση. Οργάνωσε με τους συναδέλφους σου ένα σύστημα συλλογής για ολόκληρο το γραφείο ή την εταιρία. ΜΙΛΗΣΕ ΠΟΥΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ ΣΟΥ Συζητήστε ποιες από τις συμβουλές του μπορείτε να εφαρμόσετε. Ίσως μάλιστα σκεφτείτε κι άλλους τρόπους για να βοηθήσετε το περιβάλλον. Μοιραστείτε τις ιδέες σας. Μαζί μπορείτε να πετύχετε περισσότερα. Στις Αγορές Όταν πηγαίνεις για ψώνια, να θυμάσαι: Κάθε τι που αγοράζεις έχει επίδραση στο περιβάλλον. Φρόντιζε λοιπόν να κάνεις πάντα την καλύτερη επιλογή. ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΤΤΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ o Προτίμησε τα προϊόντα με τα λιγότερα υλικά συσκευασίας. Δημιουργούν λιγότερα σκουπίδια. o Όταν μπορείς, να αποφεύγεις τις πλαστικές συσκευασίες. Προτίμησε συσκευασίες που ανακυκλώνονται πιο εύκολα, όπως από χαρτί, χαρτόνι, γυαλί ή αλουμίνιο (π.χ. σε αναψυκτικά, μπύρες, σάλτσες, καρυκεύματα). o Προτίμησε τις συσκευασίες από ανακυκλωμένα υλικά, όπως από ανακυκλωμένο χαρτόνι. Ψάξε στη συσκευασία για το σήμα της ανακύκλωσης. o Αγόραζε προϊόντα “χύμα”. Είναι πιο οικονομικά και έχουν ελάχιστα υλικά συσκευασίας. ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΠΛΑΣΤΙΚΟ Τα περισσότερα είδη πλαστικού, ποτέ δεν αποδομούνται εντελώς. Αυτό σημαίνει ότι δεν ενσωματώνονται στο περιβάλλον ή, στην καλύτερη περίπτωση, χρειάζεται πάρα πολύς χρόνος για να γίνει αυτό. Με άλλα λόγια, τα σκουπίδια από πλαστικό ρυπαίνουν τη γη μας για αιώνες. Μερικές φορές μάλιστα, τα πλαστικά αντικείμενα που καταλήγουν στη θάλασσα (όπως πλαστικές σακούλες, κύπελλα και πιάτα μιας χρήσης) μπορεί να αποδειχθούν θανατηφόρα για τα θαλάσσια ζώα, που τα περνούν για τροφή και τα καταπίνουν. Επιπλέον, το πλαστικό είναι δύσκολο να ανακυκλωθεί. Για όλους αυτούς τους λόγους, σκέψου το καλά όταν αγοράζεις προϊόντα από πλαστικό ή σε πλαστική συσκευασία. Όταν μπορείς, προτίμησε εναλλακτικές λύσεις. ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΣΑΚΟΥΛΕΣ ΜΕ ΜΕΤΡΟ Αν ο καθένας από μας έπαιρνε έστω και μία πλαστική σακούλα λιγότερη την εβδομάδα, θα εξοικονομούσαμε εκατοντάδες εκατομμύρια σακούλες κάθε χρόνο. o Δυστυχώς ούτε οι χάρτινες σακούλες είναι λύση, γιατί συνήθως δεν φτιάχνονται από ανακυκλωμένο χαρτί. Ένα ολόκληρο δέντρο 15-20 χρόνων, μας δίνει μόλις 700 σακούλες. o Το καλύτερο είναι, όταν βγαίνεις για ψώνια, να έχεις μαζί σου μια πάνινη τσάντα, δίχτυ ή καροτσάκι. ΠΟΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ Πολλά προϊόντα διαφημίζονται ως “οικολογικά” ή “φιλικά προς το περιβάλλον”, αναφέρουν ότι “δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον” ή ακόμα και ότι “προστατεύουν το περιβάλλον”. Οι αναφορές αυτές συχνά γίνονται με πρωτοβουλία των ίδιων των εταιριών που τα παράγουν, δηλαδή δεν βασίζονται σε κάποια συγκεκριμένα κριτήρια ούτε γίνεται έλεγχος των προϊόντων από κάποιον ανεξάρτητο οργανισμό. Τα μόνα προϊόντα π υπηρεσίες που δικαιούνται να χρησιμοποιούν παρόμοιες ενδείξεις και τα ανάλογα σήματα, είναι τα εξής: o Προϊόντα (εκτός τροφίμων, ποτών και φαρμακευτικών) και υπηρεσίες στα οποία έχει απονεμηθεί το Οικολογικό σήμα (Eco-Label) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. o Υπηρεσίες που έχουν καταχωρηθεί στο Σύστημα Οικολογικής Διαχείρησης και ελέγχου (EMAS) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. o Προϊόντα και υπηρεσίες που παράγονται από εταιρίες οι οποίες έχουν πιστοποιηθεί από τον ΕΛΟΤ, σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο για Συστήματα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001 o Βιολογικά προϊόντα (τρόφιμα και ποτά), στα οποία γίνεται ιδιαίτερη αναφορά παρακάτω. ΤΟ ΣΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Θα έχεις δει το σήμα της ανακύκλωσης σε αρκετά προϊόντα. Η χρήση του εξαρτάται αποκλειστικά από τον παραγωγό του κάθε προϊόντος και δεν ελέγχεται από κάποιον οργανισμό. Το σήμα αυτό μπορεί να σημαίνει: α) είτε ότι η συσκευασία ή το περιεχόμενο της είναι ανακυκλωμένο προϊόν (κατασκευάστηκε δηλαδή από υλικά που έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί) β) είτε ότι είναι ανακυκλώσιμο (δηλαδή είναι δυνατόν να ανακυκλωθεί). Η διαφορά είναι βέβαια μεγάλη, αφού το γεγονός ότι κάποιο προϊόν είναι δυνατόν να ανακυκλωθεί δεν μας δίνει πληροφορίες για την παραγωγή του και τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον. Επιπλέον, πολλά προϊόντα είναι θεωρητικά “ανακυκλώσιμα”, όμως στην πράξη αυτό είναι τεχνικά δύσκολο ή απλώς δεν υπάρχει η απαραίτητη υποδομή, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τα πλαστικά. ΝΑΙ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Τι είναι Στη χώρα μας περίπου 5.600 αγρότες ασχολούνται με τη βιολογική γεωργία. Συνεργάζονται αρμονικά με τη φύση και εκμεταλλεύονται τις βιολογικές αλληλεπιδράσεις και τις φυσικές διεργασίες, πετυχαίνοντας να ελαχιστοποιούν τη χρήση συνθετικών ουσιών και την κατανάλωση ενέργειας. Παράλληλα προστατεύουν καλύτερα το έδαφος, τα νερά και τους ζωντανούς οργανισμούς. Τα προϊόντα που παράγουν ονομάζονται βιολογικά (επειδή στηρίζονται στην ισορροπία των βιολογικών διεργασιών) ή σπανιότερα οργανικά (επειδή η φύση αντιμετωπίζεται ως ένας ενιαίος οργανισμός) ή ακόμα και οικολογικά (επειδή βασίζονται στις αρχές της οικολογίας και του σεβασμού προς τη φύση). Σε τι διαφέρουν Οι προδιαγραφές των βιολογικών προϊόντων είναι ίδιες σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση (Κανονισμοί 2092/91/ΕΟΚ, 1804/99/ΕΚ) και εξασφαλίζουν ότι: o Δεν χρησιμοποιούνται συνθετικά λιπάσματα, φυτοφάρμακα ή γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί. o Για τα κτηνοτροφικά προϊόντα χρησιμοποιούνται μόνο ζωοτροφές που έχουν οι ίδιες παραχθεί βιολογικά, απαγορεύονται οι ορμόνες και τα αντιβιοτικά, ενώ οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων ταιριάζουν με τις φυσικές τους ανάγκες. Πώς τα ξεχωρίζουμε Σύμφωνα με τη νομοθεσία, τα βιολογικά προϊόντα πρέπει να αναγράφουν στη συσκευασία τα εξής: o “Προϊόν βιολογικής γεωργίας” ή, αν η παραγωγή έχει γίνει πριν ολοκληρωθεί ο χρόνος προετοιμασίας (περίπου 1 ως 3 χρόνια), “προϊόν βιολογικής γεωργίας σε μεταβατικό στάδιο”. o Επίσης πρέπει να αναφέρεται ο κωδικός του Οργανισμού Πιστοποίησης και, προαιρετικά, να εμφανίζεται το σήμα του Οι Οργανισμοί Πιστοποίησης έχουν εξουσιοδοτηθεί από το Υπουργείο Γεωργίας για να ελέγχουν κάθε αγρότη ή έμπορο σύμφωνο με ορισμένες προδιαγραφές. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Τα τοπικά προϊόντα είναι πιο φρέσκα από εκείνα που έρχονται από πολύ μακριά και επιβαρύνουν το περιβάλλον λιγότερο με τη μεταφορά τους. ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΕ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ o Μην αγοράζεις προϊόντα από ζώα ή φυτά που βρίσκονται σε κίνδυνο, όπως γούνες, δέρμα ερπετών, κοράλι, ταρταρούγα, ελεφαντόδοντο. o Μην αγοράζεις για κατοικίδιο κάποιο ζώο που έχει αφαιρεθεί από το φυσικό του περιβάλλον. Παπαγάλοι, τουκάν και πολλά άλλα τροπικά πουλιά, καθώς και ορισμένα ερπετά, συλλαμβάνονται συχνά παράνομα σε χώρες του εξωτερικού και εισάγονται στη χώρα μας. Όμως ακόμα και εάν έχει δοθεί σχετική άδεια, πρέπει να ξέρεις ότι τα περισσότερα από αυτά πεθαίνουν κατά το ταξίδι ή κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας τους, προκειμένου τα λίγα που επιβιώνουν να “διακοσμήσουν” τα σπίτια μας. o Επικοινώνησε με τις οργανώσεις που ασχολούνται με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, για να μάθεις τι άλλο μπορείς να κάνεις. ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΔΕΝ… ΕΞΑΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ Μπορεί να μην τα βλέπουμε, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν βλάπτουν το περιβάλλον. Τσιγάρα που πετιούνται από το παράθυρο, τασάκια που αδειάζουν στο δρόμο, σκουπίδια σε ρέματα και απόκρημνες παραλίες… είναι άσχημα, ανθυγιεινά και πολλές φορές επικίνδυνα. Μερικές φορές μάλιστα, τα σκουπίδια μας γίνονται πραγματικοί φονιάδες για τα ζώα, που παγιδεύονται σ’ αυτά ή τα περνούν για τροφή και τα καταπίνουν. Γι’ αυτό όταν πηγαίνεις εκδρομή, παίρνε πάντα μαζί σου μια σακούλα για τα σκουπίδια. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΠΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Ας είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν βρισκόμαστε σε αρχαιολογικούς χώρους, βιότοπους και οικολογικά πάρκα. Η προστασία των ιστορικών μνημείων, καθώς και των σπάνιων ζώων και φυτών, είναι ευθύνη όλων μας. ΜΕ ΜΕΤΡΟ ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ o Όταν κόβεις λουλούδια, μην κάνεις υπερβολές. Και κυρίως μην τα κόβεις από τη ρίζα. o Γενικά, προτίμησε να μην αφαιρείς τίποτα από τη φύση, αν δεν σου είναι απαραίτητο. ΟΧΙ ΣΤΙΣ ΦΩΤΙΕΣ Μην ανάβεις ποτέ φωτιά στο δάσος ή όταν βρίσκεσαι κοντά σε δέντρα, ξερά χόρτα ή κατοικίες. Μια σπίθα που θα ξεφύγει ή μια μικρή αλλαγή του αέρα αρκεί για να ξεσπάσει πυρκαγιά.